Logistyka zwrotów – Reverse Logistics
Logistyka zwrotów – Reverse Logistics, czy też inaczej określana jako logistyka zwrotna reverse/adverse logistics.
KONCEPCJA LOGISTYKI ZWROTNEJ
Współcześnie wiele czynników związanych z ekologią stanowi przyczynę zaostrzania norm środowiska. Jednocześnie występuje stała presja na obniżanie kosztów oraz rosnące wymogi jakościowe. Wszystko to powoduje, że menedżerowie w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań w przedsiębiorstwie w centralnym punkcie swoich zainteresowań stawiają logistykę zwrotną. Masowa produkcja oraz szybka dystrybucja generują coraz większe zagrożenie dla środowiska, rosną także koszty wynikające z konieczności spełnienia coraz bardziej wyśrubowanych norm oraz przepisów z zakresu ochrony środowiska. Stąd coraz większe zainteresowanie stale rozwijającą się logistyką zwrotną, którą określa się również jako:
- logistyką odwrotną,
- odpadów,
- utylizacji,
- logistyka odwrócona,
- ekologistyką,
- logistyką odzysku.
Wymienione określenia nie zawsze jednak trafnie oddają jej
istotę. W literaturze termin „logistyka zwrotna” widnieje od stosunkowo krótkiego
czasu, gdyż pojawił się dopiero pod koniec ubiegłego stulecia.
Początki i rozwój logistyki zwrotów – Reverse Logistics
Początkowo logistyka zwrotów była traktowana w sensie negatywnym jako niepotrzebny balast, będące niewygodnym procesem przepływu produktów, przeciwieństwo przepływu materiałów w łańcuchach logistycznym. Trudno się dziwić takiemu podejściu skoro recycling praktycznie nie istniał, a większość zwrotów była utylizowana.
Stopniowo rozwijały się systemy obsługi serwisowej produktów, które wymagały naprawy, stąd coraz więcej zwrotów udawało się odzyskać. Ponadto technologia przetwarzania plastiku oraz innych tworzyw sztucznych, a także pozostałych rodzajów materiałów, z których wykonane są różnego typu produkty, w tym przemysłowe, pozwoliły na odzyskiwanie materiałów po coraz niższych kosztach. Zaczęła się stopniowo rozwijać branża odzysku i zaczęto upatrywać w tym coraz większy biznes. Logistyka zwrotów przestała być dla firm obciążeniem, a stała się szansą dodatkowego dochodu, czy w najgorszym razie nie generowała już tak potężnych kosztów i strat jak miało to miejsce wcześniej. Pojawiło się współczesne podejście do logistyki zwrotów, jako równoprawnego zwrotnego przepływu w ramach łańcucha logistycznego oraz procesów logistycznych.
Logistyka zwrotów a remanufacturing
Do tego wszystkiego rozwijał się także remanufacturing, w tym zwłaszcza w ostatnich latach odzysk pierwiastków śladowych i innych cennych surowców, które znajdują się w zepsutych urządzeniach (np. sprzęt AGD) czy ich uszkodzonych częściach. To powoduje, że potencjalne zyski, jakie można osiągnąć z odzyskiwania tego rodzaju składników z uszkodzonych elementów produktów, podzespołów czy całych urządzeń znacznie przewyższają ponoszone na ten cel koszty.
Definicja logistyki zwrotów – Reverse Logistics
Nie należy utożsamiać logistyki zwrotów jedynie z recyclingiem, gdyż pod pojęciem zwrotów mieści się szereg różnych przepływów materiałowych powracających w odwrotną stronę od nabywcy do odbiorcy.
Definicja logistyki zwrotnej określa ją jako „ogół procesów zarządzania przepływami odpadów, w tym produktów uszkodzonych oraz innych przepływów towarzyszących od odbiorcy do dostawy w celu ich przetworzenia (poprzez naprawę, recykling lub przetworzenie) lub właściwego ich unieszkodliwienia i długoterminowego składowania w taki sposób, by przepływy te były efektywne ekonomicznie i minimalizowały negatywny wpływ odpadów na środowisko naturalne.
Logistyka zwrotna skupia się na efektywnym oraz sprawnym zagospodarowaniu odpadów.
Są to procesy, takie jak:
- po pierwsze – systemy gromadzenia i odbioru zużytych dóbr,
- po drugie – sortowanie
- i w końcu – przetwarzanie.
Przedmiotem logistyki zwrotnej są przepływy odpadów, z zastrzeżeniem ich szerokiego rozumienia.
Celem logistyki zwrotów jest integrowanie tychże przepływów w czasie i przestrzeni, aby realizować cele gospodarcze, ochrony środowiska w taki sposób, aby równocześnie przedsiębiorstwa nie były obciążone nadmiernymi kosztami, ale aby w przepływach zwrotnych widziały także możliwość zwrotu kosztów, a nawet zysku. Logistyka zwrotu musi być efektywna nie tylko z punktu widzenia ogólnogospodarczego, ale także z punktu widzenia przedsiębiorstw, które biorą udział w logistyce zwrotnej na różnych jej etapach (transportu, naprawy, odzysku i innych),
Logistyka zwrotów to także optymalizacja kosztów przepływów.
Przedmiot oraz zadania logistyki zwrotów
Hierarchia postępowania z odpadami
W ramach logistyki zwrotów rozróżniamy szereg procesów, które powinny być wdrażane w określonej kolejności. Najpierw bowiem należy dążyć do naprawy uszkodzonego produktu, a w przypadku, gdyż produkt nie jest uszkodzony, ale nie został wykorzystany, należy próbować nadać mu drugie życie. Zatem pierwszym etapem jest ponowne użycie. Dopiero na kolejnych etapach może dochodzić do demontażu produktu, np. urządzenia, aż do ponownego przetworzenia, ewentualnie w ostateczności do utylizacji, po tym, jak wszystkie możliwości odzysku zostaną sfinalizowane. Bardzo ważnym elementem jest tworzenie sprawnych łańcuchów logistyki zwrotnej.
Kolejność procesów pokazano poniżej:
1/ Ponowne użycie
2/ Budowa systemu obrotu opakowaniami zwrotnymi
3/ Zarządzania przepływami dóbr wycofanych
4/ Ponowne wytworzenie (przetworzenie).
5/ Recykling
6/ Tworzenie sprawnego systemu sortowania, gromadzenia
i odbioru zużytych dóbr
7/ Składowanie
8/ Odzysk energii
9/ Gromadzenie i dowóz do miejsc utylizacji
10/ Składowanie długotrwałe na wysypiskach
Głównymi założeniami terminu logistyki zwrotnej, jest racjonalna gospodarka
odpadami oraz jej zrównoważone wykorzystanie. Można to osiągnąć dzięki
rozwiniętemu łańcuchowi zwrotów. Green logistics – zielona logistyka
Ten rodzaj logistyki, jaką jest Logistyka zwrotna odgrywa niezwykle ważną rolę w przedsiębiorstwie produkcyjnym, gdyż wszystkie etapy – od procesu wytworzenia produktu poprzez dalszą eksploatację oraz ponownego przetworzenia, wymagają znacznego udziału logistyki zwrotnej.
Znaczenie logistyki zwrotów
Efektywna polityka zwrotów daje przewagę nad konkurencją, co wynika nie tylko ze sprawnej obsługi klientów, którzy są zadowoleni z napraw czy wymiany produktu uszkodzonego na sprawny, ale także z tego, że nie marnujemy zasobów i uzyskujemy zysk z odzysku.
Logistyka zwrotna wiąże się także z wieloma innymi obszarami zarządzania, jak między innymi Zarządzanie zapasami. Logistyka zwrotna pozwala na efektywniejsze wykorzystanie zapasów poprzez szybką wymianę przestarzałych produktów. Także takich, które się nie sprzedały z różnych przyczyn lub uszkodzonych w magazynie na nowe, bardziej potrzebne.
Pojęcie Logistyka zwrotów to także odzyskiwanie wartości produktów. Jeżeli produkt szybko się nie sprzedaje, sprawny system logistyki zwrotnej pomoże skutecznie go usunąć z łańcucha dostaw. Możemy uzysać z niego zysk w innej formie (odsprzedaży, rozmontowanie i ponowne wykorzystanie do produkcji nieużywanych części i inne).
Procesy w ramach Logistyki zwrotów chronią także przedsiębiorstwo przed przejmowaniem technologii przez osoby niepowołane czy konkurencję. W sytuacji, kiedy odbieramy niesprzedane czy uszkodzone produkty, możemy w większym stopniu kontrolować co się z nimi dzieje. Wiemy, kto ma dostęp do naszej technologii i co się dzieje z naszymi produktami.
